Büyükcami Mahallesi’nde bulunan Hisar Doruğu mevkiindeki Roma periyoduna ilişkin antik stadion 2008 yılında keşfedildi. Tarihi yapının tekrar turizme kazandırılması için 2022 yılında ayrıntılı hafriyat çalışmalarına başlandı. Hafriyat çalışmalarında yazıtlar, sikkeler, çömlekler ve Osmanlı Dönemi’ne ilişkin hamam bulundu. 94,50 metre uzunluğundaki oturma alanları ortaya çıkarıldı. Hafriyat 2024’te sonlandırıldı. Hafriyat başkanlığı yapan Ondokuz Mayıs Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Davut Yiğitpaşa, kazıyla ilgili araştırma makalesi hazırladı. ‘Stadion hafriyatları ışığında Claudiopolis’ten yeni arkeolojik veriler’ başlıklı makale Ordu Üniversitesi Toplumsal Bilimler Enstitüsü Toplumsal Bilimler Araştırmaları Dergisi’nde yayımlandı.
‘İMPARATOR HADRİANUS’A ADANDIĞI ANLAŞILMAKTADIR’
Doç. Dr. Yiğitpaşa, antik stadionun, İmparator Hadrianus’a adandığı belirterek, “Claudiopolis kentini tüm imparatorlukta ünlü yapan Antinoos ve Hadrianus için kutlanan bayramlardı. Yapı yazıtını taşıyan levhalar ortasında İmparatorun hükümdarlık yılının yazılı olduğu modülün hafriyatta bulunamamış olması sebebiyle stadionun tam olarak hangi yılda inşa edildiği konusunda bilgi sahibi değiliz. Lakin yapının Domitius Ponticus Iulianus ve ailesi tarafından finanse edildiği ve devrin iktidarı olan İmparator Hadrianus’a adandığı anlaşılmaktadır” dedi.
‘YOL GENİŞLETME ÇALIŞMALARINDA BİRTAKIM KISIMLAR YOK OLMUŞ’
Stadionun, yol genişletme çalışmalarında ziyan gördüğünü belirten Yiğitpaşa, “Bolu’daki Claudiopolis stadionu, Strabon’un bahsettiği üzere, Roma devri mimarisinin üstün özelliklerini yansıtır. Stadionda, 16 farklı kısma ayrılmış oturma sıraları bulunmakta ve birtakım kısımlar vakit içinde tahrip olmuştur. Ayrıyeten, 1933-34 ve 1972 yıllarında yapılan yol genişletme çalışmalarında kimi kısımlar yok olmuştur” sözlerini kullandı.
‘TERS ÇEVRİLMİŞ BİR MERMER SÜTUN ESASI KEŞFEDİLDİ’
Kazılardaki buluntulara dair bilgi veren Yiğitpaşa, “Yağ lambası, metal modüller ve kırık çömlek modülleri bulundu. Ayrıyeten, hamamın güneydoğu köşesinin 2,30 metre güneybatısında zıt çevrilmiş bir mermer sütun kuralı keşfedildi. Bu kuralın Hisartepe Akropolü’nden yuvarlanmış olabileceği düşünülüyor. Ayrıyeten, çağdaş yapının kalıntılarında 44,5x35x19 santimetre boyutlarında bir spolia mermer mimari modülü da bulundu. Toplamda 7 madeni para, üzerindeki yazı ve tasvirler silinmiş olan 5 tanesi ile birlikte bulundu. Bunlardan biri İmparator Septimius Severus (Milattan sonra 193-217) ve oburu İmparator Pautalia Marcus Aurelius (Milattan sonra 161-180) periyoduna ilişkin. Bir bronz para, karşı damgalı, 2,3 santimetre çapında öteki bir bronz para, büsbütün silinmiş ön yüzü ve art yüzde solmuş iki figür içeriyor” açıklamasını yaptı.
‘STADİON YAZITI MİMARİ AÇISINDAN BENZERSİZDİR’
Yiğitpaşa, hafriyatlarda bulunan yazıtların, eşsiz olduğunu belirterek, “Ayrıca stadın alt kısmında, bugünkü stadyumlardaki atletler üzere arenaya giren gladyatörler için galeriler ve yabanî hayvanların konulduğu odalar bulunduğuna inanıyoruz. Stadionun inşaat yazıtı, ince levhalara epey nizamlı bir halde yazılmış ve binanın ortasında, koşu alanını seyirci tribününden ayıran korkuluklarda dört panel halinde yerleştirilmiştir. Anadolu’da Roma Devri’ne ilişkin yüzlerce inşaat yazıtı bulunmasına karşın, Bolu’daki stadion yazıtı mimari açısından benzersizdir. Yedi yazıt ortaya çıkarılmış, dört levha ise bulunamamıştır. Kaybolan bu yazıtların bulunmasıyla, stadionun kesin inşa yılı öğrenilebileceği düşünülmektedir” bilgilerini verdi.
‘MİLATTAN SONRA 2’NCİ VE 3’ÜNCÜ YÜZYILLARDA KULLANILDIĞINI GÖSTERMEKTEDİR’
Yiğitpaşa, antik stadionun tarihine ait ise şu tabirleri kullandı:
“2022 hafriyatları, yapının inşa tarihi ve tipolojisi hakkında kıymetli bilgiler sağlamıştır. Bulunan seramik kesimleri ve madeni paralar, stadionun milattan sonra 2’nci ve 3’üncü yüzyıllarda kullanıldığını göstermektedir.”